Aansprakelijkheid

Verantwoordelijkheden van werkgevers en werknemers

Werkgevers zijn primair verantwoordelijk voor de arbeidsomstandigheden in de onderneming. Als een werknemer een ongeval krijgt, kan dat onder aansprakelijkheid van de werkgever vallen. Dit geldt ook als er gewerkt wordt met uitzendkrachten.

Verantwoordelijkheden werkgevers

Als een bedrijf zijn verplichtingen ter bescherming van zijn werknemers niet nakomt, dan kan de Inspectie SZW een boete opleggen of zelfs een proces-verbaal opmaken (lees ook: Inspectie SZW). In de Arbowet staat precies aangegeven voor welke feiten de Inspectie SZW een boete kan opleggen, bijvoorbeeld voor het:

• niet of onvolledig voorhanden hebben van eenrisico-inventarisatie en-evaluatie (inclusief Plan van Aanpak)
• niet of onvoldoende geven van voorlichting en onderricht
• niet melden van een arbeidsongeval
• niet organiseren van de preventietaken (preventiemedewerkers)
• niet mogelijk maken van een periodiek arbeidsgezondheidskundige onderzoek

Ook in een groot aantal artikelen uit het Arbobesluit staan de feiten genoemd waarvoor de Inspectie SZW kan beboeten. Bijvoorbeeld voor het niet nemen van maatregelen om schadelijk lawaai te voorkomen of te beperken.

Proces-verbaal

Wanneer er sprake is van een situatie waarbij er levensgevaar of ernstige schade aan de gezondheid van de werknemers ontstaat of te verwachten is, kan de Inspectie SZW een proces-verbaal opmaken. Dit proces-verbaal wordt door de Inspectie SZW toegezonden aan het Openbaar Ministerie. De officier van justitie bepaalt vervolgens of het bedrijf strafrechtelijk vervolgd wordt voor dat strafbare feit.

Als het bedrijf vervolgd wordt door de officier van justitie, zal de werkgever zich moeten verantwoorden voor de strafrechter met betrekking tot het strafbare feit. Bij ernstige ongevallen kan de inspectie SZW een proces-verbaal opmaken. Voor werkgevers is het dus zaak de voorschriften uit de Arbowetgeving serieus te nemen en na te leven. Doet een werkgever dat niet dan riskeert hij een boete of proces-verbaal.

Ook uitzendkrachten en stagiairs

Het uitgangspunt van de Arbowet is dat ieder bedrijf verantwoordelijk is voor de naleving van de regels voor de eigen medewerkers. Dit geldt ook voor uitzendkrachten en stagiairs die in het bedrijf werkzaam zijn. Zij doen namelijk nagenoeg hetzelfde werk als de eigen werknemers.

Aansprakelijkheid derden

Ook als niet-eigen werknemers in het bedrijf werken, moet de werkgever voorlichting geven over de arbeidsomstandigheden. Wanneer het bedrijf mensen inhuurt voor bijvoorbeeld de reparatie van de cv-installatie, is de werkgever van de desbetreffende cv-monteur in dat geval verantwoordelijk voor diens arbeidsomstandigheden.

Goede gastheer

De Arbowet kent een algemene bepaling (artikel 10) die bepaalt dat elk bedrijf visiterende gasten moet beschermen tegen gevaren voor veiligheid en gezondheid. Als bijvoorbeeld de lift defect is moet dat worden gemeld.

Zzp’ers

Als een werkgever een zzp’er heeft ingehuurd en deze een ongeval krijgt, dan is de werkgever verantwoordelijk en kan hij door de civiele rechter aansprakelijk gesteld worden. Iemand die een ander werkzaamheden laat verrichten, moet namelijk zorgen voor een veilige werkplek.

Verantwoordelijkheden werknemers

Hoewel de werkgever primair verantwoordelijk is voor de arbeidsomstandigheden in het bedrijf, hebben ook de werknemers verplichtingen. Als zij zich daar niet aan houden, kunnen ook zij een boete krijgen van de Inspectie SZW. Een boete kan bijvoorbeeld worden opgelegd voor het verwijderen van een beveiligingsmiddel op een machine.

Maatregelen

Om de kans op ongelukken zo klein mogelijk te houden, is het voor werkgevers verstandig om de volgende maatregelen na te leven:

• Het onderwerp arbeidsomstandigheden dient te worden gezien als een vast onderdeel van het totale ondernemingsbeleid. Zo zou het onderwerp arbeidsomstandigheden bijvoorbeeld in elk werkoverleg aan de orde moeten komen.
• Alle medewerkers moeten regelmatig worden geïnformeerd en voorgelicht over risico’s en gevaren, en de beschermende maatregelen. Dit geldt zeker voor nieuwe werknemers en visiterende gasten op het bedrijfsterrein.
• Bij onzekerheid of onduidelijkheid over Arbowet en -regelgeving moet een (in- of externe) deskundige geraadpleegd worden.
• Het is belangrijk overleg te voeren met andere bedrijven of zzp’ers, voorafgaande aan het werk dat bij het bedrijf verricht wordt. Het bedrijf kan zelfs contractueel afspreken wie precies wat doet bij de te verrichten klus of opdracht. Dit voorkomt veel onduidelijkheid.
• Via de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) kan het bedrijf zicht krijgen op de werkzaamheden die door derden worden uitgevoerd in het bedrijf. Bij omvangrijke werkzaamheden door derden is het raadzaam om de twee RI&E’s naast elkaar te leggen. De samenwerkende bedrijven bepalen gezamenlijk waar de knelpunten liggen en welke beschermende maatregelen moeten worden genomen. Deze beschermende maatregelen moeten natuurlijk met de werknemers besproken worden